قیمت شن

تصور دنیایی بدون شن بسیار دشوار است. و اگر شما می توانید دنیایی بدون این ماده را تصور کنید، به احتمال زیاد اهمیت آن را در زندگی روزمره دست کم گرفته اید. شن عمیقاً در زیرساخت های جهان ما جا افتاده و تصور یک جامعه مدرن بدون آن تقریباً غیرممکن است. شن در طیف وسیعی از کاربردهای صنعتی و ساختمانی، از ساخت خانه گرفته تا سنگفرش جاده، استفاده می شود و در دو نوع دانه ای یا سنگریزه ای وجود دارد. در طبیعت، شن به هر ساختار صخره ای گفته می شود که به سنگ های دیگر متصل نباشد. این ساختار صخره ای می تواند سنگ های ریز در نهرها یا تخته سنگ های غول پیکر باشد. با این حال، شن‌های تجاری مجموعه ای از سنگ های خرد شده هستند که اندازه آنها تقریباً 2 و نیم تا 7 سانتی متر است. اما برای درک بهتر اینکه چه چیزی این ماده همه کاره را بسیار خاص می کند، در ادامه مطلب با مصالح مارکت همراه باشید تا نگاهی دقیق تر به این مبحث بیندازیم و ببینیم شن از کجا می آید، چگونه تولید می شود، کاربردها و انواع شن بر اساس نوع ساخت و سایز دانه بندی کدامند و...

شن چیست؟

سنگدانه درشت یا به اصطلاح شن (به انگلیسی: Gravel) یک تجمع سست از قطعات سنگ است که به طور طبیعی در سراسر جهان در نتیجه فرآیندهای زمین شناسی رسوبی و فرسایشی رخ می دهد. این ماده همچنین در مقادیر زیاد به صورت تجاری به عنوان سنگ خرد شده تولید می شود. شن بر اساس محدوده اندازه ذرات طبقه بندی می شود و اندازه آن از قطعات گرانول تا تخته سنگ متغیر است. در مقیاس ونت ورث (Udden-Wentworth)، شن به شن دانه ای (2-4 میلی متر یا 0.079-0.157 اینچ) و سنگریزه (4-64 میلی متر یا 0.2-2.5 اینچ) طبقه بندی می شود. سازمان بین المللی استانداردسازی (ISO 14688) شن‌ها را به عنوان ریز، متوسط و درشت با اندازه های 2-6.3 میلی متر تا 20-63 میلی متر طبقه بندی می کند. اما بر اساس استاندارد انجمن بزرگراه‌ها و حمل و نقل ایالتی امریکا (AASHTO) و سیستم طبقه بندی اداره کشاورزی ایالات متحده (USDA) سنگدانه هایی با ابعاد بین 2 تا 75 میلی متر به عنوان شن در نظر گرفته می شوند. طبق تقسیم بندی استانداردهای بین المللی، سنگدانه ها 4 نوع هستند. شن (ذراتی با ابعاد 2 تا 63 میلی متر)، ماسه (ذراتی با ابعاد 0.063 تا 2 میلی متر)، لای (ذراتی با ابعاد 0.002 تا 0.063 میلی متر) و رس (ذراتی کوچک تر از 0.002 میلی متر). جالب است بدانید که یک متر مکعب شن معمولاً حدود 1800 کیلوگرم وزن دارد. چگالی ظاهری شن از 1460 تا 1920 کیلوگرم بر متر مکعب متغیر است. همچنین شن طبیعی دارای رسانایی هیدرولیکی بالایی است که گاهی به بالای 1 سانتی متر در ثانیه می رسد. در محاوره، اصطلاح شن اغلب برای توصیف مخلوطی از قطعات سنگ با اندازه های مختلف که با ماسه و احتمالاً مقداری خاک رس مخلوط شده است، استفاده می شود. صنعت ساخت و ساز آمریکا بین شن (یک ماده طبیعی) و سنگ خرد شده (که به طور مصنوعی با خرد کردن مکانیکی سنگ تولید می شود) تمایز قائل می شود. تعریف فنی شن بسته به منطقه و کاربرد متفاوت است. بسیاری از زمین شناسان شن را صرفاً به عنوان ذرات سنگ گردِ سست با قطر بیش از 2 میلی متر تعریف می کنند، بدون اینکه محدودیت اندازه بالایی را مشخص کنند. گاهی اوقات شن از قلوه سنگ که ذرات سنگی سست در محدوده اندازه یکسان اما به شکل زاویه دار هستند، متمایز می شود. مقیاس ونت ورث که به طور گسترده توسط زمین شناسان در ایالات متحده استفاده می شود، شن دانه ای (granular gravel) را به عنوان ذرات با اندازه 2 تا 4 میلی متر و شن سنگریزه (pebble gravel) را به عنوان ذرات با اندازه 4 تا 64 میلی متر تعریف می کند. دپارتمان کشاورزی و انجمن علوم خاک آمریکا، شن را به عنوان ذرات 2 تا 80 میلی متری تعریف می کنند، در حالی که مقیاس آلمانی (Atterburg) شن را به عنوان ذرات 2 تا 200 میلی متر تعریف می کند.

شن چگونه تولید یا تشکیل می شود؟

شن‌ها شاید جزو آن مصالح ساختمانی هستند که به ندرت به آن فکر می کنیم، اما نمی دانیم بدون آن چه کاری انجام دهیم. ما روی آن رانندگی می کنیم، با آن خانه می سازیم، حتی آب را از طریق آن فیلتر می کنیم، اما سوال اینجاست که چگونه آن را بسازیم؟ بخش کوچکی از شن‌ها به طور طبیعی آنهایی هستند که از نهرها، بستر رودخانه ها و سایر مکان های جغرافیایی برداشت شده است. رایج ترین انواع شن طبیعی شامل شن‌های ساحلی، نهر و فلاتی است. و در بقیه موارد، شرکت های معدنی مسئول تولید شن در مناطقی هستند که سنگ های خرد شده به طور طبیعی یافت نمی شوند. تولید شن‌ها و سنگریزه های درجه یک با جمع‌ آوری سنگ های بزرگ شکستن آنها به قطعات کوچکتر با استفاده از ماشین آلات سنگین آغاز می شود. این سنگ های بزرگ تا جایی شکسته می شوند که تکه ای کوچک و نامنظم که سطحی انعطاف پذیر اما بادوام دارند، از آنها باقی بماند. سنگ های بزرگ از منابع مختلف استخراج و در معادن ذخیره می شوند. سپس در آنجا منفجر و خرد شده و بسته به کاربرد مورد نظرشان، با پودر سنگ مخلوط می شوند. رایج ترین انواع سنگ های مورد استفاده برای تولید شن عبارتند از: ماسه سنگ، سنگ آهک و بازالت برای تولید انواع شن شکسته، تکه سنگ‌های درشت را بعد از تعیین جنس آن در سنگ شکنهای مختلف، شکسته و خرد می نمایند. سپس آن را به وسیله الک‌های مخصوص، طبق نیاز مصرف کننده یا استاندارد دانه بندی نموده و عرضه می کنند. یکی از اصلی ترین روش های جداسازی های شن شکسته همان طور که به آن اشاره شد براساس سایز شن است. شن‌های شکسته یا مصنوعی از خرد نمودن سنگ های سخت و انباشته حاصل می آیند. شن‎های شکسته همانطور که از نام آن ها مشخص است دارای سطوح غیرصیقلی و بسیار تیز می باشد. از همین رو، از شن‌های شکسته باید در تهیه ملات بتن استفاده کرد. نوع دیگر شن، شن طبیعی است که همانطور که از نامش مشخص است، شن‌هایی طبیعی هستند که از طبیعت مانند حاشیه رودخانه ها به دست آمده و در اثر گذر زمان و سایش، گرد شده و دارای سطوح صاف و صیقلی می شود. به این نوع از شن‌ها، شن‌های به اصطلاح گرد گوشه یا طبیعی گفته می شود. قطر شن‌های ساختمانی از میلی متر تا چندین اینچ متغیر است و اندازه های مختلف برای شرایط خاص بهینه است. به عنوان مثال، سنگریزه درشت تر در بالاست راه آهن مناسب ‌تر است، زیرا ذرات با قطر بزرگ تر ریل ها را مستحکم می کنند و گره ها را محکم در جای خود نگه می دارند. از طرف دیگر مسیرهای پیاده روی مکان های مسکونی و تجاری برای اهداف ساخت و ساز به ذرات کوچک تری به اندازه 5 تا 6 سانتی متر نیاز دارند.

کاربردهای شن

شن یک محصول تجاری مهم است که کاربردهای زیادی دارد. تقریباً نیمی از کل تولید شن به عنوان سنگدانه برای بتن استفاده می شود. بقیه هم برای ساخت و ساز جاده استفاده می شود. رسوبات شن متخلخل طبیعی دارای رسانایی هیدرولیکی بالایی هستند که آنها را به آبخوان های مهم تبدیل می کند. نکته: آبخوان (Aquifer) یک لایه زیرزمینی قابل نفوذ و متخلخل از سنگ های نفوذ پذیر و نرم نظیر شن، کنگلومرا، سنگ آهک و... است که از آب اشباع شده و به راحتی می تواند آب را به چاه یا چشمه انتقال دهد. سعی کنید دنیایی را بدون سنگریزه تصور کنید. شن چنان در زیرساخت ها و ساختار سیاره زمین جا افتاده است که تصور جامعه مدرن بدون آن تقریباً غیرممکن است. تقریباً در هر جایی که بپیچید، سنگ ریزه پیدا خواهید کرد، به خصوص زمانی که یک جاده فرعی باشد. شن یک جایگزین عالی برای بتن و آسفالت است و در جاده هایی با ترافیک کم در سراسر جهان مورد استفاده قرار می گیرد. ایالات متحده به تنهایی نزدیک به 1.5 میلیون مایل جاده آسفالت نشده را در خود جای داده که بیشتر آن با نوعی شن و سنگریزه پوشیده شده است. شن یکی از موادی است که در حال حاضر روی زمین بسیار مورد توجه قرار گرفته است و به دلیل مزایای آن بسیاری از شرکت های لایروبی با بیرون کشیدن مقادیر عظیمی از این سنگ های کوچک از بستر آبراه ها در حال فعالیت هستند. اما این همه سنگریزه برای چه استفاده می شود؟

مصالح ساختمانی (construction materials)

یکی از بزرگترین کاربردهای شن در ساخت و ساز است. در واقع، صنعت ساختمان بزرگترین مصرف کننده شن است. دلیل این امر این است که هر ساخت و ساز جدیدی باید مقدار معینی از این سنگ های کوچک را در فونداسیون خود داشته باشد و از آنجایی که آنها نسبتاً ارزان هستند (در مقایسه با سایر مواد سنگین) آنها را برای چنین پروژه هایی ایده آل می کند. امروزه از آن برای ساختن بتن، فونداسیون جاده های جدید، مخلوط شدن با آسفالت، پر کردن محل های ساخت و ساز و حتی ایجاد سایر مصالح ساختمانی مانند بلوک، لوله و آجر استفاده می شود. در برخی موارد، شن در کوره بلند انباشته شده و به عنوان flux استفاده می شود. این سنگ ریزه به سرباره مایع (liquid slag) تبدیل شده و می گذارند تا سخت شود. بعد از سخت شدن به یک ماده سنگی تبدیل شده و به عنوان سنگدانه برای سایر مصالح ساختمانی استفاده می شود. تخمین زده می شود که تقریباً نیمی از شن و ماسه ساختمانی به عنوان سنگدانه برای بتن استفاده می شوند.

محوطه سازی و طراحی فضای باز (Landscaping and outdoor design)

البته، زمانی که یک ساختمان ساخته شد، باید تزئین شود. در سال های اخیر، شن چیزی شبیه به رنسانس را تجربه کرده است! زیرا افراد بیشتری ترجیح می دهند خانه های ویلایی یا خانه های حیاط دار داشته باشند و از سنگ ریزه به جای چمن استفاده کنند. شن ماده اصلی مورد استفاده در ایجاد مسیرها، راهروها و پاسیوهای فضای باز است (Patio در واقع همان حیاط خلوت و یا یک گلخانه درون ساختمانی است که مانند یک اتاقک از طبقه بالا تا پایین امتداد دارد و فقط پایین ترین طبقه می تواند به این فضا دسترسی داشته باشد. سایر طبقات تنها از نور آن استفاده می کنند) صنعت محوطه سازی به لطف سنگریزه شکوفا می شود زیرا بسیاری از صاحبان خانه ها تمایل دارند با این نوع ویژگی ها جذابیت خانه های خود را به رخ بکشند. به منظور مدیریت بهتر منابع آبی، محوطه سازان از سنگ ریزه و شن به جای مالچ استفاده می کنند زیرا در جلوگیری از تبخیر عملکرد بهتری دارد و اطمینان حاصل می شود که رطوبت در خاک زیر شن باقی می ماند.

کنترل فرسایش (erosion control)

در مناطقی مانند دامنه کوه ها و دامنه های تپه که رواناب، پتانسیل ایجاد گل و لای را دارد، شن پخش می شود. می توان آن را مستقیماً در آبراه های فرسایش یافته قرار داد تا ریزش آنها را کاهش دهد. فرسایش فرآیندی است که در آن، خاک توسط باران یا جزر و مد آب شسته می شود. در برخی از مناطق ایران، فرسایش دلیلی برای نگرانی عمده است. خوشبختانه با استفاده از شن می توان آن را برطرف کرد. شن‌ها و سنگ ریزه ها روی سدها، حصارها، پرچین ها و قطعاتی از خاک قرار می گیرند تا از جارو شدن خاک توسط آب جلوگیری کنند. چون خاک می تواند روی شن بچسبد و در نتیجه می توان از ثابت ماندن خاک اطمینان حاصل کرد.

مصارف کشاورزی (agricultural uses)

شن تقریباً در هر مزرعه ای در ایران و سایر کشورها یافت می شود. از آن برای ایجاد آهک کشاورزی استفاده می شود که کشاورزان از این آهک برای کاهش اسیدیته خاک و رشد محصول استفاده می کنند. همچنین شن آسیاب می شود و به عنوان خوراکی معدنی برای طیور مانند مرغ و بوقلمون استفاده می شود. طیور برای تجزیه صحیح غذای خود به سنگ ها و مواد معدنی کوچک نیاز دارد. کاربردهای مهم دیگر شن عبارتند از:

• • ساخت و ساز جاده
• • ساخت بتن
• • ساخت آسفالت
• • ساخت خانه
• • مسیرهای پیاده روی مسکونی و تجاری
• • بالاست راه آهن
• • سنگفرش جاده
• • اجرای بستر
• • زیرسازی
• • روسازی
• • پرکردن فضاهای خالی
• • زهکشی
• • فیلتراسیون
• • پوشش بام

انواع مختلف شن کدام هستند؟

شن انواع مختلفی دارد که هر کدام ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند. بیایید نگاهی به رایج ترین انواع شن مورد استفاده امروز بیندازیم.

شن دست ساز (Man-made Gravel)

شن‌های دست ساز یا همان شن‌های ساخته دست بشر از سنگ هایی تشکیل شده است که با استفاده از تجهیزات سنگین خرد و فیلتر می شوند. اصطلاح ساخت دست بشر به روش پردازش شن اشاره دارد. این نوع سنگریزه دارای لبه های تیز بوده و عمدتاً برای پروژه های روسازی راه ها مورد استفاده قرار می گیرد. گرانیت رایج ترین شکل شن ساخته شده توسط انسان است و با لکه های سفید یا حرکات چرخشی مشخص می شود. سنگ های گرانیتی بزرگتر برای راهروها و سیستم های زهکشی استفاده می شود در حالی که سنگ های کوچکتر برای بسترها و مسیرهای تزئینی استفاده می شود. سنگ شنی یا شن تخته سنگی (Slate gravel) که معمولاً به رنگ خاکستری تیره است به سنگ های کوچک خرد می شود. سنگ ریزه زرشکی (Crimson stone gravel) از سنگ های قرمز مایل به بنفش تشکیل شده است که در مسیرهای اطراف باغ ها استفاده می شود. شن سنگی خرد شده (Crushed stone gravel) سنگی است که توسط دستگاه ها خرد شده و درجه بندی می شود و سپس به ترکیبی از سنگ ها و ریزها مخلوط می شود. این نوع شن به طور خاص به سنگ آهک یا دولومیت که به صورت مکانیکی خرد می شود، اطلاق می گردد. سنگ های موجود در این نوع شن دارای لبه های تیز هستند و معمولاً در تولید بتن از آن استفاده می شود. به طور گسترده ای به عنوان سطحی برای جاده ها استفاده شده و گاهی اوقات قیر روی آن ریخته می شود. شن سنگی خرد شده ممکن است از گرانیت، سنگ آهک، دولومیت و سایر سنگ ها ساخته شود. شن درشتی که پس از فیلتر شدن ذرات ریزتر برای مصارف خاص تجمع می یابد، شن تأخیری (lag gravel) نامیده می شود.

شن طبیعی (Naturally-Formed Gravel)

شن‌های طبیعی به وسیله منابع طبیعی مانند رودخانه ها و دامنه کوه ها تشکیل شده و تجزیه می شوند. این نوع شن بیضی شکل و دارای لبه های گرد است که برای پروژه های محوطه سازی مناسب است. دلیل گرد گوشه بودن این نوع از شن‌ها، این است که این شن‌ها در بستر رودخانه، از روی هم غلتیدن سنگ ها در مجاورت با آب حاصل می شوند و نوع دانه بندی در این نوع شن متفاوت است. شن نخودی (Pea gravel) و شن بادامی دو نمونه از شن طبیعی است. شن نخودی، کوچک، گرد و معمولاً به رنگ بژ یا خاکستری است و ریگ تمیزی است که از نظر اندازه شبیه به نخود باغی است. این شن برای سطوح بتنی، راهروها و به عنوان بستر در آکواریوم های خانگی استفاده می شود. کوارتزیت نمونه دیگری است که هم از نظر بافت و هم اندازه با شن نخودی قابل مقایسه است، البته با رنگ بسیار روشن تر. کوارتزیت اغلب برای استفاده در مسیرهای پیاده روی، تزئینات باغ و سایر پروژه های مشابه با سایر شن‌ها مخلوط می شود. شن‌های طبیعی که پس از کاهش سطح آب نهرها در کنار دره باقی می مانند، سنگ ریزه ای (bench gravel) نامیده می شود. آنها بستری از شن هستند که در کنار دره بالای کف نهر کنونی قرار دارد که نشان دهنده محل قبلی بستر نهر زمانی که در سطح بالاتری قرار داشته، است. سنگ هایی که از نواحی مرتفع سرچشمه می گیرند و توسط نهرهای کوهستانی به مناطق هموار منتقل می شوند، سنگ ریزه پایدمونت (piedmont gravel) نامیده می شوند. در واقع پایدمونت ها شن درشتی هستند که توسط جویبارهای کوهستانی از مکان های مرتفع پایین می آید و در زمین نسبتاً همواری که آب در آنجا کندتر می رود، قرار می گیرد.

شن‌های ساحلی (Bank Gravel)

شن‌های طبیعی از هر نوع که با ماسه یا خاک رس مخلوط شده باشد، شن ساحلی نامیده می شود. این ها شن‌های رسوبی طبیعی مخلوط شده با ماسه یا خاک رس موجود در رودخانه ها و جویبارها و در کنار آن هستند. شن‌های ساحلی دارای سنگ های بزرگِ مخلوط شده با خاک و سنگ های کوچک تر است. این نوع از شن‌ها برای پرکردن مناطق در حیاط ها و برای ساختن مناطقی که بتن در آن قرار می گیرد، مانند راهروها استفاده می شود.

شن Pay dirt

این نوع شن‌ها، نام مستعار برای سنگریزه با غلظت بالایی از طلا و سایر فلزات گرانبها است. آنها شن‌هایی هستند که به طور طبیعی شکل می گیرند و هنگام استخراج یا پانینگ طلا به دست می آیند. شن Pay dirt حاوی فلزات گرانبها مانند نقره و طلا است اما ممکن است از انواع مواد سنگی نیز تشکیل شده باشد.

سوالات متداول شن

1- رایج ترین کانی که در شن یافت می شود؟

کوارتز

2- انواع شن بر اساس اندازه کدامند؟

• •شن درشت: 25 تا 60 میلی متر
• •شن بادامی: 12 تا 25 میلی متر
• •شن نخودی: 5 تا 12 میلی متر

3- فرق شن و ماسه در چیست؟

شن یک ماده اولیه اصلی در ساخت و ساز است. ماسه معمولاً در آمار رسمی از شن متمایز نمی شود، اما سنگ خرد شده به عنوان یک دسته جداگانه در نظر گرفته می شود. در سال 2020، شن و ماسه با هم 23 درصد از کل تولید معدنی صنعتی در ایالات متحده را با ارزش کل حدود 12.6 میلیارد دلار تشکیل دادند. حدود 960 میلیون تن شن و ماسه ساختمانی تولید شد. این مقدار بسیار بیشتر از تولید شن و ماسه صنعتی (68 میلیون تن) است که بیشتر ماسه است تا شن.

4- قیمت شن چقدر است؟

برای مشاهده لیست قیمت شن و ماسه به تاریخ امروز می توانید از سایت price.sakhtemanchi.com/ad_category/sand-price/ بازدید نمایید. همچنین برای اطلاع از آخرین قیمت شن، خرید و فروش انواع شن و سایر مصالح ساختمانی می توانید به مصالح مارکت هم سر بزنید. مصالح مارکت وب سایتی برای معرفی تامین کنندگان و اطلاع رسانی بروزترین قیمت های انواع مصالح و خدمات ساختمانی و همچنین انواع شن و ماسه ساختمانی است. قیمت شن شسته در این سایت حدود ۲۴,۰۰۰ تا ۴۸,۰۰۰ تومان است.

5- شن شسته چیست؟

می دانیم که شن‌ها دارای مقادیری از خاک هستند و این مقادیر خاک موجود در شن بر مرغوبیت شن‌ها و همچنین کاربردها و خاصیت های آنها تاثیر مستقیم می گذارد. با جداسازی این خاک ها از شن طی عملیاتی، شنی حاصل می شود که به آن شن شسته می گوییم. شسته شدن این شن‌ها می تواند سبب شود که در بتن سازی از این شن استفاده شود

6- شن شکسته چیست؟

شن شکسته به هنگام شکسته شدن سنگ ها حاصل می شود و در ابعاد مختلفی موجود می باشند. این نوع از شن‌ها عمدتاً تیز گوشه می باشند و در موارد بسیاری مورد استفاده قرار می گیرند. عمده ترین تفاوت مابین ماسه شکسته و شن شکسته این است که ماسه ی شکسته توسط انسان ها درست نمی شود.

7- شن طبیعی چیست و چگونه تشکیل می شود؟

شن طبیعی دارای گوشه های گرد هستند. دلیل گرد گوشه بودن این نوع از شن‌ها، این است که این شن‌ها در بستر رودخانه، از روی هم غلتیدن سنگ ها در مجاورت با آب حاصل می شوند و نوع دانه بندی در آنها متفاوت است. به طور کلی شن طبیعی در دو نوع شن نخودی و شن بادامی موجود است.